Check de impact van je meerjarenplan

8 dec.

Je staat onder de douche of zit in de auto terug naar huis. Je kunt even afstand nemen van de hectiek in je bedrijf en nadenken over de ambitieuze koers die jullie hebben gekozen voor de komende jaren. De vraag die je steeds weer opkomt: Doen we hier wel goed aan?

Als ondernemer ben je altijd bezig met de toekomst. Samen met je managers kijk je regelmatig vooruit. Je legt de koers vast in een meerjarenplan of een bedrijfsvisie. En je doet er alles aan dat jullie niets over het hoofd zien:

Je verplaatst je in de stakeholders en de gevolgen voor hen.
Je denkt na hoe je medewerkers betrokken en gemotiveerd blijven bij de implementatie van de strategie.
Je kijkt wat de risico's zijn van jullie keuzes en hoe jullie daarmee om willen gaan.

Tegelijkertijd stuur je ook met je onderbuik. Want je wil ook door. Je kunt beter snel beginnen en op tijd bijsturen dan blijven hangen in de analyse.

Maar er is één stap die je nooit mag overslaan. En dat zeggen we uit ervaring want het komt niet alleen voor bij ondernemers zoals jij en ik. Het komt ook voor op landelijk, ja zelfs Europees en mondiaal niveau: committeer je niet alleen aan de ambitie maar ook aan de consequenties die je er gratis bij krijgt.

Laten we een korte uitstap maken naar een andere context waarin je het probleem gemakkelijk kunt herkennen voor jezelf: de luchtvaart.

De toekomstvisie van het vliegtuig

Ik las een artikel van de TU Delft dat vertelde over de ontwikkelingen binnen de luchtvaartindustrie richting een duurzame toekomst. Kort samengevat ging het er over dat er door meerdere partijen gewerkt wordt aan de overstap van vliegen op kerosine naar vliegen op waterstof. Groene waterstof om precies te zijn, dus geproduceerd met hernieuwbare energiebronnen.

De ambities zijn groot, evenals de budgetten: nog deze eeuw moeten alle vliegtuigen op hernieuwbare energie vliegen. Maar wat zijn eigenlijk de consequenties als het lukt? Wat als de hele commerciële luchtvaart overstapt op groene waterstof?

TU Delft onderzoeker en luchtvaartexpert Joris Melkert vroeg zich dat ook af en kwam tot een harde conclusie. Als alles lukt en de hele luchtvloot van ons land vliegt op waterstof, opgewekt uit windenergie, dan heb je 21 GigaWatt aan vermogen nodig. En dat is evenveel als het totaal geplande vermogen aan windmolens op de Noordzee.

Dat roept de vraag op: zijn we wel met de juiste dingen bezig?

De blinde vlek in je meerjarenplan

Terug naar je eigen bedrijf. Jij en je compagnon(s) hebben ook grote ambities. En grote ambities maken je blind, want ze zijn zo onweerstaanbaar aantrekkelijk.

De grootste worden in onze markt.
De beste werkgever worden van allemaal.
De hoogste klanttevredenheid.

Maar wat zijn de consequenties van die ambities als ze werkelijkheid worden? Wat zijn de offers en harde keuzes die gemaakt moeten worden om je doelen te halen? Is die ambitie wel het beste voor je bedrijf op de lange termijn?

Bij het voorbeeld van de vliegtuigen ligt het zo voor de hand: is het überhaupt wenselijk om zo veel van onze middelen als land te gebruiken voor één industrietak? Want dat heeft grote gevolgen voor de energietransitie van alle andere industrieën van dit land. Was Nederland een bedrijf, dan zouden de plannen van de afdeling “luchtvaart” de mogelijkheden voor de rest van het bedrijf behoorlijk frustreren.

Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor jouw bedrijf: als je ambitie voorbij gaat aan de gezondheid van je hele bedrijf en de keten waar je onderdeel vanuit maakt, sla je de plank mis. Belangrijk dus dat je altijd integraal naar je meerjarenplan kijkt.

Daarom sta je bij het maken van je plannen altijd stil bij de impact op alle aspecten van je onderneming?

Wat betekent het voor ons business model?
Wat betekent het voor onze huidige reputatie?
Wat betekent het voor onze klanten?
Wat betekent het voor onze medewerkers?

Hoe merk je dat je langetermijnstrategie te kort schiet?

Hoe weet je of jij last hebt van deze blinde vlek? Ieder bedrijf zit weer anders in elkaar dus we kunnen niet in algemene termen spreken. Maar als je de volgende symptomen herkent, kan het zijn dat je meerjarenplan een weeffout heeft waar je last van gaat hebben in de implementatie:

Uitstelgedrag bij het concreet maken van de jaarstrategie,
Gebrek aan commitment binnen het leiderschapsteam
De daadkracht ontbreekt bij medewerkers bij verbeterprojecten.

De kern van het probleem bij ‘ambitieblindheid’ is dat je wel een stip op de horizon hebt gezet, maar als je goed kijkt is je bedrijf niet bezig met het aller belangrijkste: de toekomstbestendigheid van je onderneming.

Hoe los je dit op? Neem drie eenvoudige vragen mee in je meerjarenplan.

De 3 vragen die je meerjarenplan sterker maken.

Gebruik deze vragen met je management om het gesprek over de consequenties van jullie nieuwe koers op gang te brengen. Blijf gerust ambitieus en droom groot. Daar ben je ondernemer voor. Maar zorg tegelijkertijd dat je strategisch plan drie kernvragen zo concreet mogelijk beantwoordt.

Vraag 1: Welke keuzes hebben we gemaakt?

Vat samen in je plan welke strategische besluiten jullie hebben genomen. Maak het zo specifiek mogelijk. Waar gaan jullie voor? Waar gaan jullie mee stoppen?

Vraag 2: Welke gevolgen hebben onze keuzes?

Beschrijf bondig en helder wat de consequenties zijn van elke keuze voor je business model, voor jullie huidige klanten, leveranciers en voor jullie mensen?

Vraag 3: Welke risico’s zien we en hoe gaan we er mee om?

Maak inzichtelijk voor iedereen welke risico’s jullie zien. Ook daarin hebben jullie een keuze gemaakt voor de risico’s die jullie willen aanvaarden en de risico’s die een plan B verdienen.

Conclusie

Als ondernemer heb je altijd een positieve kijk op de toekomst. Dat moet ook wel, want daardoor ben je succesvol. En zeker nu heb je die positieve blik hard nodig, gezien de grote veranderingen die op je afkomen:

Energietransitie.
Landelijke en Europese klimaatwetgeving.
Marktdisrupties door A.I.
Structureel tekort aan personeel.

Bewaak tegelijkertijd ook de samenhang in je bedrijf en in het ecosysteem waar je bedrijf een onderdeel van is. En dat doe je door je langetermijnkoers zowel op ambitie als ook op impact te toetsen.

En als je het op zeker wil gaan dat je zo breed mogelijk kijkt en niets over het hoofd ziet, neem dan contact op met ons voor een Focus Scan: in één dag check je alle onderdelen van je bedrijf op toekomstbestendigheid.

Credits foto: Alessandro Venturi

Thomas Platzer